Artykułów : 211
Odsłon : 2331012
Lipczyński Władysław Michał herbu Korwin
Ostatni
właściciel Złotopola
Władysław Michał Lipczyński herbu Korwin urodził się 27 sierpnia 1883 r. w Majdanie Ostrowskim guberni siedleckiej. Był synem Leona i Stanisławy z Andrychiewiczów. Ślub zawarł w 1908 r. we Lwowie z Heleną Brygittą Renzenberg, córką Wincentego Renzenberga, nadinspektora kolei państwowych[1].
Rodzice Władysława Lipczyńskiego na pocz. lat 20. XX w. byli właścicielami majątku Kolano, który w 1923 r. Władysław od nich odkupił[2]. Jednak już w 1926 r. nabył od rodziny Ostrowskich majątek Złotopole koło Lipna.
Władysław Lipczyński był hodowcą gołębi. W 1927 r. urządził polowanie, w którym ustrzelono 300 sztuk gołębi. Połowę ustrzelonych ptaków ofiarował szpitalowi w Lipnie na rzecz chorych. W polowaniu, oprócz właściciela, uczestniczyli: ks. T. Lubomirski, ks. Puzyno, hr. Suski oraz wielu gości z Warszawy[3].
Władysław Lipczyński był jednym z ofiarniejszych ziemian naszego regionu. W 1931 r. wspomógł materialnie Polski Czerwony Krzyż - Oddział w Lipnie w postaci 5 korcy ziemniaków na pomoc bezrobotnym[4].
W 1932 r. w Lipnie dzięki Władysławowi Lipczyńskiemu mógł powstać stadion, który funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Grunta pod stadion w ilości 5 mórg Władysław Lipczyński odstąpił Wydziałowi Powiatowemu za należności podatkowe[5].
W dniu 19 listopada 1933 r. majątek Złotopole nawiedził groźny pożar, który doszczętnie strawił murowany dwór. Pomimo solidnej konstrukcji dwór pomiędzy ścianami posiadał wysypkę torfową, która była podatna na zapalenie i pomimo akcji ratowniczej ogień szalał przez 48 godzin[6].
Dwór w Złotopolu, fot. ze zb. W. Czarneckiej
Po pożarze Lipczyński podjął się przywrócenia dworu i odbudowano go do stanu surowego. Plany dokończenia budowy przerwał wybuch II wojny światowej. Okupanci początkowo planowali, aby w dworku otworzyć szkołę rolniczą, jednak zarządca majątku rozebrał budynek, zaś materiały z niego pochodzące wykorzystano do budowy obiektów gospodarczych w Karnkowie[7].
Władysław Lipczyński po wybuchu II wojny światowej, podobnie jak inni ziemianie z powiatu lipnowskiego, 24 października 1939 r. udał się na rzekomą konferencję zorganizowaną w Lipnie przez Niemców. Na zebraniu aresztowani zostali wszyscy zebrani ziemianie powiatu lipnowskiego i wywiezieni w okolice Królewca[8].
Pod koniec 1939 r. podczas transportu Władysław Lipczyński zachorował, podobnie jak właściciel Radomic Tadeusz Świecki. Obaj zostali umieszczeni w szpitalu polowym, gdzie Lipczyński zmarł[9].
Helena i Władysław Lipczyńscy mieli dwóch synów: Jana Grzegorza (ur. 1909 w Kolanie) i Jerzego Wincentego (ur. 1912 w Kolanie). Jerzy Wincenty ożeniony w 1933 r. z D. Prosińską podczas II wojny światowej brał udział w Powstaniu Warszawskim, jako członek AK, pseudonim „Szczerbiec”. Przydzielony do 1 Dywizjonu 7. Pułku Ułanów[10]. Ukończył Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Po wojnie osiadł w Szczecinie, gdzie pracował jako adwokat. Zmarł w dniu 8 października 1991 r. Pochowany został na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie.
Starszy z synów Jan Grzegorz ukończył Szkołę Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. Podczas II wojny światowej pełnił służbę wojskową na stanowisku dowódcy plutonu w 3 szwadronie 4 Pułku Strzelców Konnych Ziemi Łęczyckiej, który stacjonował w Płocku. Był uczestnikiem wojny obronnej 1939 r. Został wzięty do niewoli i osadzony w oflagu, gdzie przebywał do 1945 r.[11] Posiadał numer jeniecki 133, oflag II C, czyli Woldenberg (obecnie Dobiegniew)[12].
Majątkiem Złotopole o powierzchni 550 ha podczas okupacji niemieckiej, nazywanym Guldenacker, zarządzał Bruno Kasper[13].
Po wojnie majątek Złotopole o wielkości 267,23 ha został przejęty przez Skarb Państwa na cele reformy rolnej na mocy Dekretu PKWN z dnia 6 września 1945 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej[14]. Przejęto też nieczynną z powodu uszkodzeń suszarnię cykorii[15].
Po dawnym majątku dworskim zachował się częściowo podworski park z przełomu XIX/XX w. Głównym elementem parku są drzewa i krzewy, których w 1988 r., oprócz drzewek owocowych, było aż 30 gatunków[16].
Dorota Kostecka
[1] http://agadd2.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%201863/pages/1_301_0_0_1863_0173.htm ,dostęp z dnia 16.06.2021 (akt 42).
[2] http://www.ogrodowy.minigo.pl/index.php/page/kolano, dostęp z dnia 17.06.2021.
[3] Strzelanie do gołębi, „Słowo Pomorskie 192/1927, s. 8.
[4] Z działalności Polskiego Czerwonego Krzyża-Oddział w Lipnie, „Gazeta Lipnowska” 5/1931, s. 7.
[5] Jak powstał stadion w Lipnie, „Gazeta Lipnowska” 18-19/1932, s. 7.
[6] Straszny pożar, „Gazeta Lipnowska”22/1933, s. 4.
[7] R. Specjalski, Polskie dworki, „Gazeta Lipnowska” 25/1996, s. 5.
[8] B. Krajewski, Lipczyński Władysław Michał, [w:] A. Szalkowski, P. Gałkowski, Zbrodnie niemieckie na Ziemi Dobrzyńskiej (byłe powiaty Lipno i Rypin) w latach 1939-1945, Rypin 2019, s. 642.
[9] P. Gałkowski, Ziemianie i ich własność w Ziemi Dobrzyńskiej w latach 1918 – 1947, Rypin 1999, s. 266.
[10] https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/jerzy-lipczynski,27451.html, dostęp z dnia 19.06.2021.
[11] http://www.drugiobieg.info/php/3_p_podziemna.php?ID3=358&username=pl&s=7&li=1&sort=K_OPS, dostęp z dnia 20.06.2021.
[12] https://www.straty.pl/pl/szukaj?fbclid=IwAR2eOvMG3QTwWOTb45Ip-vKYrU_Rwz5yQEQ2NE5M4uVGIdBTWNbsoxZcW-Y - dostęp z dnia 11.07.2021 r.
[13] P. Gałkowski, Ziemianie i ich własność w Ziemi Dobrzyńskiej w latach 1918-1947, Rypin 1999, s. 284.
[14] Zaświadczenie wydane przez Powiatowy Urząd Ziemski w Lipnie Nr 1303/0/D/46 z dnia 17 września 1946 r. będące w zasobach AP Włocławek, zespół: Powiatowy Urząd Ziemski w Lipnie 1945-1948, sygn. 17.
[15] P. Gałkowski, Ziemianie i ich własność w Ziemi Dobrzyńskiej w latach 1918-1947, Rypin 1999, s. 307 i 312.
[16] R. Specjalski, R., Lipno i okolice. Materiały do monografii t. II, Włocławek 2000, s. 63-64.