Hugo Butyr - protoplasta Dołęgów

        Germanie (od?am indoeuropejczyk�w) w epoce br?zu zamieszkiwali tereny Skandynawii, Jutlandii i cz??ci Niemiec. Wed?ug Tacyta  (I w. n.e.) Germanie dzielili si? na Ingewon�w, Hermion�w i Istewon�w, wymienia te? Sweb�w (Swew�w), Wandal�w, Chatt�w (Batawowie), Fryz�w, Chauk�w i Cherusk�w, Semnon�w (prawdopodobnie nale??cych do Sweb�w) i Longobard�w (r�wnie? nale??cych do Sweb�w), Angl�w, Hermundur�w, Markoman�w, Kwad�w, Bastarn�w, Got�w, Gepid�w, Swinon�w i Syton�w.

Do masowego przemieszczania plemion, zwanego wielk? w?dr�wk? lud�w, dosz?o w Europie na prze?omie staro?ytno?ci i ?redniowiecza (IV � VI w.). Zachodnia cz??? Cesarstwa Rzymskiego prze?ywa?a w�wczas sw�j schy?ek. Upadek rzymskiego imperium przyspieszyli Germanie wschodni (Goci), kt�rzy w IV wieku przybyli do Europy Zachodniej znad Morza Czarnego, wyparci przez Hun�w ze swego pa?stwa. W sk?ad pa?stwa Got�w wchodzi?y plemiona: Wizygot�w, Ostrogot�w, Wandal�w, Frank�w oraz Longobard�w. Pierwsi z nich szukali schronienia na wschodnich ziemiach Cesarstwa Rzymskiego, jednak gdy zamiast obiecanego wsparcia do?wiadczyli g?odu i represji, zdesperowani zaatakowali Rzymian i w 378 roku rozbili ich armi? w bitwie pod Adrianopolem. Poleg? w�wczas w?adca Cesarstwa Wschodniorzymskiego Walens. Tym samym Wizygoci odseparowali od siebie wschodni? i zachodni? stolic? Cesarstwa Rzymskiego, uniemo?liwiaj?c podr�?e mi?dzy nimi drog? l?dow?. Frankowie ju? od III wieku atakowali granice rzymskie nad Renem. Cesarstwo Zachodniorzymskie w obliczu braku ?o?nierzy zawar?o z nimi sojusz i osadzi?o w IV wieku na terenach dzisiejszej Belgii. Stamt?d Frankowie opanowali w V wieku wi?ksz? cz??? Galii oraz inne plemiona German�w tam zamieszkuj?ce, mi?dzy innymi Burgund�w. Powsta?o w�wczas najsilniejsze z pa?stw germa?skich w Europie Zachodniej. W roku 496 Frankowie przyj?li chrzest, co u?atwi?o asymilacj? ludno?ci germa?skiej, galijskiej i rzymskiej.

Widukind z Korbei Saski kronikarz urodz. 925 r. s?ysza? jako dziecko, ?e Sasi wywodz? si? od ?o?nierzy Aleksandra Macedo?skiego, osieroconych przez wodza i rozrzuconych po ?wiecie. Dla wi?kszej chwa?y Frank�w spokrewniono ich dodatkowo z Macedo?czykami i (z niejasnych przyczyn) z Turkami. Szczeg�lnie popularna by?a m. in. legenda o troja?skim pochodzeniu Frank�w. M�wi?c o pochodzeniu Frank�w ze Skandzy (Skandynawii) argumentuje, ?e �jest bowiem na tej wyspie okolica, kt�ra � jak utrzymuj? � do dzi? nazywa si? Francia".

W czasie w?dr�wki narod�w Frankowie wkroczyli przez Ren. Jedni (Ripuarii) zaj?li uj?cie Mozy i Skaldy, i pod wodzem swym dziedzicznym, czyli kr�lem Faramundem (Waremond), utworzyli tu pa?stwo Frank�w, nie maj?ce z Pa?stwem Ripuari�w nic wsp�lnego, opr�cz r�wnego pochodzenia. Chlodio czyli Klodion (od 428 r. do 448 r.) zabra? Rzymianom w Galii cz??? kraju do rzeki Somme, zdoby? Cambray, Tournay i Amiens, i zrobi? to ostatnie stolic? swoj?. Za nast?pcy jego, Merowinga, pobi? rzymski Aetilus olbrzymie hordy Atylli pod Chalons. Hilderyk (od 458 r. do 481 r.) rozszerzy? pa?stwo swoje a? do uj?cia Skaldy i do Loary, umar? w Tournay (tam zosta? pochowany). Hlodewig I (od 481 r. do 511 r.) zabra? reszt? Galii, nad Loar? po?o?onej, i gdy Zygbert, w�dz Frank�w ripuaryjskich, za??da? od niego pomocy przeciw Alemannom, kt�rzy z g�rnego Renu w?drowali ku dolnemu, Hlodewig zwyci??y? ich w bitwie pod Zulpich (mi?dzy Boun, a Akwisgranem). Skutkami zwyci?sta (496 r.) by?o poddanie si? ludu tego Frankom, i przyj?cie przez nich religii chrze?cija?skiej. Hlodewig kaza? si? ochrzci? i koronowa? (496 r.) w Rheims; zabra? Alarykowi, po bitwie pod Poitiers, Tuluz?; sprz?tn?? ze ?wiata wy?ej wymienionego Zygberta i syna jego Hloderyka, i tym sposobem zaw?adn?? i Frankami ripuaryjskimi. Od 508 r. Pary? by? jego stolic?. Gdy umar? w 511 r. pa?stwo podzielili jego czterej synowie, w ten spos�b, ?e najstarszy Teodoryk, otrzyma? wschodni? cz???, Austrazyj?, pomi?dzy Renem, a Skaldem i rezydowa? w Metz. Cz??? zachodni?, Neustryj?, podzielili mi?dzy siebie trzej m?odsi bracia: jeden osiad? w Orleans, drugi w Soissons; trzeci Hlodeher, rezyduj?cy w Pary?u , otrzyma? mi?dzy innymi, cz??? Belgii pomi?dzy Skald?, a morzem (Flandryje i Artois). Dzieje jego nast?pc�w i Teodoryka , nale?? do historii francuskiej. Nale?y nadmieni?, ?e pod Dagobertem ?w. Eligijusz opowiada? chrze?cija?stwo we Flandryjach i Antwerpii, i ?e przy bezczynno?ci kr�l�w francuskich dynastii Merowingskiej, rz?dzili w?a?ciwie ich Majores domus, pochodz?cy z Belgii, jak Pepin z Heristalu (zamku ko?o Liege) od 680 r. do 714 r.; potem syn jego Karol Martell (od 717 r. do 741 r.), kt�ry tytu?owa? si? ksi?ciem wszystkich Frank�w i w roku 732 pod Poitiers zni�s? zast?py Arab�w; wreszcie Pepin Kr�tki (od 747 r. do 768 r.), zosta? obwo?any kr�lem Francyi przez zgromadzenie w Soissons, za zgod? papie?a Zacharjasza. Pepin by? ojcem cesarza rzymsko � katolickiego Karola Wielkiego, kt�ry te? na rezydencj? swoj? obra? Akwisgran (Aachen, Aix � la � Chapelle). Kiedy w 843 r. synowie Karola Wielkiego dzielili si? monarchi? utwierdzi? si? rozdzia? w Belgii na Austrazj? i Neustryj?; bo cesarz Lotar otrzyma? z W?ochami i Lotaryngi?, kraj pomi?dzy Renem, a Skald? i Mez?; kr�l francuski, Karol ?ysy, obj?? zachodni? Belgi?, od Skaldy i Mozy do morza.

W wieku V Batawowie, w VI Belgowie, a w VII Fryzowie przeszli pod panowanie Frank�w. W roku 843 pokojem w Verdun Batawija, Fryzja i cz??? Austrazyi dosta?a si? Niemcom, kt�rzy rz?dzili na tych ziemiach poprzez swoich namiestnik�w. W?adca Frank�w Karol Wielki na mocy traktatu z Verdun podzieli? pa?stwo miedzy trzech swoich syn�w, stwarzaj?c tym samym pod?o?e dla powstania Niemiec Francji i W?och. Anglowie, Sasi i Jutowie, kt�rzy jako "sojusznicy" Rzymu wkroczyli do Brytanii na prze?omie IV i V wieku narzucili sw? mow? i zwyczaje zromanizowanym Celtom, tworz?c tym samym podstawy etniczne dla zaistnienia narodu angielskiego. W latach 772-804 Karol Wielki podbi? Sas�w (lud germa?ski) mieszkaj?cych na kontynencie i nawr�ci? ich na chrze?cija?stwo.

Po?udniowa cz??? nizin niderlandzkich za czas�w Cezara, czyli tak zwana Gallia belgica nale?a?a do Belgii (ludno?? roma?ska, Walonowie, ludno?? Belgii sk?ada?a si? z mieszaniny Gall�w, Celt�w i po cz??ci z German�w); p�?nocna za? pomi?dzy Moz?, Waal i Renem (wyspa Bataw�w), do Germanii. Na p�?noc od Renu mieszkali Fryzowie i Batawowie (ludno?? germa?ska, Frankowie, Alamanowie i Fryzowie) ludy , kt�re po raz pierwszy daj? si? pozna? w wojnie pod wodz? Klaudyjusza  Civilis  w roku 70 po Chrystusie z Rzymianami prowadzonej. Za czas�w rzymskich Niderlandy po?udniowe wyst?powa?y jako Gallia belgica, nale?a?y do Galii i by?y w wi?kszej cz??ci zamieszkane przez pokolenia celtyckie, zmieszane z pokoleniami germa?skimi. Wprawdzie pod panowaniem Frank�w, liczba ostatnich zwi?kszy?a si? nieco, jednak?e kraina ta wchodzi?a w sk?ad Neustrji, a Niderlany p�?nocne w sk?ad Austrazji, z mocy traktatu werdu?skiego. Flandrja i Artois dosta?y si? Frankom, za? Niderlandy p�?nocne z Brabancj? Niemcom. Brabancja by?a to kraina obejmuj?ca cz??? Belgii i po?udniowo � zachodniej Holandii, nale?a?a tak?e do Dolnej Lotaryngii. Ca?y kraj Niderlandy zosta? podzielony na wiele prowincji za panowania ksi???t, hrabi�w, biskup�w, z kt�rych najpot??niejszym by? hrabia Flandryi. �Hollandyia� kraj z pocz?tku nale??cy do Lotaryngii, rz?dzony by? przez hrabi�w, z kt�rych Vlaardingen stopniowo wzr�s? w znaczenie i w ko?cu zosta? panem ca?ej �Hollandyi�. Dirk I mia? otrzyma? hrabstwo lennym prawem od Karola Prostaka, a pierwszy raz nazwa Hollandyi pojawia si? dopiero za Dirka V. Hrabiowie z kolei uzyskali �Zelandyj?� i cz??? zachodniej Fryzyi. Wyga?li za? w 1299 r.

Arkel to wie? w holenderskiej prowincji, w po?udniowej Holandii, znajduje si? 3 km od Gorinchem. Ziemia Arkel by?a lennem hrabi�w Holandii, do 1412 r. Arkel by?o zarz?dzane przez pan�w z Arkel. R�d Lord van Arkel (van Arckel � rodzina Herculana) zosta? zwi?zany z Trojanami i Troj?. W wyniku �doskona?ego� po??czeniu  mitologii germa?skiej z klasyczn? wskazywano, ?e w czasach Frank�w, kr�l Pepin Kr�tki (kt�ry by? cz?onkiem tego rodu) pos?a? ?ab?dzia do Holandii, kt�ry osiad? na sta?e w miejscu, nazwanym od jego przodk�w Hercules Alemanicus, Castra Herculana lub Arkel. Teylingens rozpocz?? ich drzewo genealogiczne od Priama, kr�la Troi. Alckemades ?ledz?c ich pochodzenie wskaza?, ?e pochodz? od Alcmeny, matki Herculesa, (kt�rzy si? przyzwyczaili do jej sta?ego zamieszkania tutaj).

Przodkiem Hugona Butyr by? Jan, pierwszy w?a?ciciel ziemi Arkel, kt�rzy przyby? do Holandii za panowania Puppy n van Herstal, ksi?cia Brabantu (Duke of Brabant), s?u?y? Dagobertowi, kr�lowi Francji � ostatni w?adca z dynastii Merowing�w, synowi Lotharisa, pokonuj?c Fryz�w i Sas�w, zdobywaj?c siln? twierdz? Wiltenburg, obecnie Utrecht. Kr�l Dagobert za zas?ugi nada? na w?asno?? Janowi z Arkel du?y obszar ziemi po?o?ony mi?dzy rzekami Lek i Waal oraz na rzece Linge ze wszystkimi przynale??cymi do niej ziemiami (Kt�re ze wzgl?du Hoveusa, Abbot Egmont, w jego kronice poda?, ?e Lord van Arkel ca?e stulecie przed pierwszym przybyciem hrabiego Diderika posiada? znaczn? cz??? Holandii). Jan van Arkel wybudowa? ko?ci�? w miejscu, gdzie dawniej obozowali Rzymianie i wybudowali na cze?? Herkulesa ?wi?tyni?, z tego powodu ten �powiat� otrzyma? nazw? Erkel lub Arkel, a litera H zosta?a pomini?ta. Kilka lat p�?niej Fryzowie, Sasi, Du?czycy i Normani ponownie zaatakowali t? ziemi? spalili ko?ci�?, zniszczyli w?asno?? Arkel�w, rozproszyli jego poddanych. Jan van Arkel zosta? zmuszony uciec do Francji i pozosta? w Pierrepont, gdzie zmar?. Zostawi? syna:

 Heymana van Arkel, kt�ry zmar? tak?e w Pierrepont, ze swojej ?ony zostawi? syna:

 Jana van Arkel. Zbudowa? on w Pierrepont siln? twierdz?, kt�ra zosta?a zniszczona przez Branciona, brata Lorda van Baar, z tego powodu zosta? on zabity przez van Arkela. Brancion zwi?zany by? z Diderikiem III, Kr�lem Francji. Van Arkel uciek? z jego ?on? Elsebeen do w?asno?ci Arkel�w. W 694 roku przebudowa? ko?ci�?, kt�ry w 697 roku zosta? konsekrowany przez Biskupa Sigiberta. Jego ?ona zmar?a w Arkel i tam zosta?a pochowana, zostawiaj?c syna:

 Heymana van Arkel, kt�ry poslubi? Tekl?, c�rk? WoUebrand (syn I Lorda Egmont). Na pocz?tku Heyman van Arkel s?u?y? Pepinowi, kr�lowi Francji, a p�?niej synowi Pepina, Cesarzowi Karolowi Wielkiemu. Zgin?? w 783 r. w konflikcie z Sasami � poganami na rzece Elve. Ze swojej ?ony pozostawi? syna:

 Jana van Arkel, kt�ry s?u?y? Karolowi Wielkiemu w wojnie przeciwko Westfalii w 798 r. P�?niej s?u?y? Ludwikowi I Pobo?nemu (Cesarz Ludwik Dobry) od 814 r. Zmar? w 856 r. i zosta? pochowany w Ingelheim nad Renem. Mia? jednego syna:

 Heymana van Arkel, kt�ry by? rycerzem na dworze Cesarza Ludwika, a potem szambelanem ksi?cia Loterika. O?eni? si? z Helen?, c�rk? lorda z Francji, zmar? w 915 r. w Manderscheyt blisko Trier, gdzie zosta? pochowany. Jego najstarszy syn:

 Fop van Arkel zgin?? w wojnie, kt�r? prowadzi? Ludwik IV, kr�l Francji przeciwko Hendrikowi den Vogeler, katolickiemu kr�lowi  dla posiadania Lotherig w 935 r., zosta? pochowany w Lorraine. Jego syn:

 Heyman pierwszy Lord van Arkel zosta? wys?any przez Cesarza Otto Wielkiego do Fryzji Wschodniej w Dolnej Saksonii, sk?d zabra? bez wiedzy jej ojca Sill?, c�rk? Tielmana, tamtejszego Gubernatora i uciek? z ni? do Holandii, a nast?pnie j? po?lubi?. Zosta? dobrze przyj?ty przez hrabiego Diderika H, kt�ry uczyni? go Stewardem. Jego Stadhauder Fryzji potwierdzi? jego dobra ziemskie Arkel, kt�re zosta?y nadane jego przodkom przez kr�la Dagoberta. Zmar? w 980 r. lub w 990 r., lub 996 r. Jego najstarszy syn Foppo Lord van Arkel zmar? w 1008 r. Po?lubi? Mari? c�rk? Lorda van Oyen (Ooy) Betuwe, z kt�r? mia? syna:

 Jana I Lord van Arkel. Jan I  ?y? w pierwszej po?owie XI w. W okresie panowania Dirk Hl., Hrabia Holandii, dzia?a? razem  z hrabi? przeciwko Adelbold � Biskupowi Utrechtu, kt�ry zosta? pokonany 9 czerwca 1010 r. pomi?dzy Bodegraven, a  Zwammerdam, oraz 29 czerwca tego samego roku blisko Bodegraven. Jan I towarzyszy? r�wnie? hrabiemu w wyprawie do Ziemi ?wi?tej, gdzie zgin?? w bitwie przeciwko Saracenom w 1034 lub 1035 r. Z ?ony Elizabeth c�rki Willema , hrabiego van Cuijk Maas pozostawi? syna:

 Jana II Lord van Arkel. Jan II po zbudowaniu ma?ego miasta Huelkelum razem z wioskami Spijk i Dalem towarzyszy? Robertowi de Vries, (kt�ry sprawowa? rz?dy w tym czasie w Holandii) w wyprawie do Ziemi ?wi?tej, gdzie walczy? dzielnie przeciwko niewiernym przez 8 lat. Po powrocie do??czy? do Roberta de Vries i jego szwagra Dirka V hrabiego Holandii. W 1076 r. w wojnie przeciwko Coenraadowi, 22 � Biskup Utrechtu, pomaga? oblega? twierdz? Ysselmonde, gdzie zosta? ?miertelnie ranny i zmar? 7 stycznia 1077 r. Po?lubi? Margareth? c�rk? Jana Lorda van Altena. Ich potomstwo to:

 Jan III, Johanna, kt�ra po?lubi?a Roberta Lorda, Lord van Heusden. By?a jeszcze jedna c�rka, lecz jej imienia nie uda?o si? dot?d ustali?, po?lubi?a ona Gerrita Lorda van Teilingen. Jan III Lord van Arkel uda? si? do Ziemi ?wi?tej w 1096 r. Podczas tej ekspedycji zosta? zobowi?zany do zatrzymania si? w Wenecji i czekania na korzystny wiatr. Podczas przestoju armii dosz?o do potyczki mi?dzy Janem III, a szlachetnym W?grem, Jan ocali? mu ?ycie i rozstali si? w pokoju. Przed obl??eniem Jerozolimy w 1099 r., asystowa? w obl??eniu Nicei, Tarsu i Antiochi. P�?niej po okrzykni?ciu  go rycerzem grobu ?wi?tego wr�ci? do swoich pierwotnych ziemi, zmar? w Straatsburg w 1117 r. Z ?ony Aleidy, c�rki Jana Lorda van Heusden zostawi? trzech syn�w. Najstarszy:

 Jan IV, Lord van Arkel w 1124 r. wyruszy? do Ziemi ?wi?tej i zosta? kawalerem ?wi?tego grobu. Po powrocie do domu z bratem Hugo, Lordem Bottersloot udzielili pomocy hrabiemu Holandii Dirkowi VI przeciwko Fryzji Zachodniej, kt�r? dwukrotnie pokonali. Nast?pnie w roku 1138 Otto hrabia Benthem po spl?drowaniu prowincji Twenthe zosta? pojmany w bitwie przez Herberta 26 � Biskupa Utrechtu i Dirk VI hrabia Holandii, kt�ry by? szwagrem Otto zaanga?owa? si? w uwolnienie jego. Jan van Arkel pom�g? w obl??eniu Utrechtu, odst?pi? p�?niej z powodu gr�?b ekskomunik? ze strony biskupa. Nast?pnie do??czy? do wyprawy do Ziemi ?wi?tej. W 1143 r. W wojnie pomi?dzy Lordami Grimbergen i stra?nikami Godefrieda III (ksi??? Brabantu) poleg? blisko trzech fontann, niedaleko Brukseli. Po?lubi? Petronel?, c�rk? Lorda van der Are, z kt�rej najstarszy syn:

 Johan V, Lord van Arkel rycerzowa? w ziemi ?wi?tej, gdzie zmar? w 1176 r., po?lubi? Geertruyt, c�rk? Lorda van Loon i Steenvorden. Mia? syna:

 Johana VI Lorda van Arkel, kt�ry w 1180 r. towarzyszy? Florisowi HL, hrabiemu Holandii do Ziemi ?wi?tej, podobnie jak jego przodkowie zosta? kawalerem ?wi?tego grobu z r?k Filipsa, hrabiego Flanders. Powr�ci? do domu, ale w 1188 r. ponownie wyruszy? do Ziemi ?wi?tej i bra? udzia? podczas obl??enia Damietty. Maszerowa? przeciwko Rudolfowi, burgrabiemu Koeverden z Otto n van der Lippe 34 � Biskupem Utrechtu. Poni�s? kl?sk? razem z Biskupem w bitwie blisko Ane niedaleko Grimsbergen, w sierpniu 1227 r. Po?lubi? Margareth?, c�rk? Lorda Baldwin van Nyenoven (lub Nivelles), m?odszego brata (Filipa?) hrabiego Flanders. Mia? syna:

 Johana Vn Lorda van Arkel oraz Lorda Asperen i Heukelom, kt�ry da? pocz?tek miastu  Gorinchem i wsi Schelluynen, zmar? w 1243 r., mia? ?on? Mari?, c�rk? hrabiego van Vernenburg, kt�rego ?ona by?a c�rk? Otto, hrabiego Benthem, syna Diderika, hrabiego Holandii. Johan Vn mia? syna:

 Jana Vni, Lorda van Arkel, kt�ry nosi? przydomek mocny, ze wzgl?du na jego si??, m�wi?o si? o nim, ?e m�g? podnie?? konia z ziemi. By? fundatorem Gorinchem, zmar? w 1234 r. w bitwie przeciwko Stadingersom. Po?lubi? Berth?, c�rk? Lorda van Oethem, z kt�rej najstarszy syn:

 Jan IX, Lord van Arkel w 1282 r. udzieli? pomocy Florisowi V, hrabiemu Holandii, w walce przeciwko Zachodnim Fryzom, pom?ci? ?mier? ojca hrabiego. Towarzyszy? Janowi I (ksi??? Brabancji) w bitwie Woeringen 6 czerwca 1288 r., przeciwko Reinaldowi I (ksi??? Gelders). W uznaniu zas?ug dla obu ksi???t, Gorinchem zosta?o uznane za wolne od podatk�w, zar�wno na wodzie jak i l?dzie i ca?ej Brabancji, Holandii i Zelandii. P�?niej towarzyszy? Janowi I, hrabiemu Holandii w przygotowaniach do wojny przeciwko Zachodnim Fryzom, lecz zgin?? w bitwie, kt�ra mia?a miejsce 2 kwietnia 1297 r., blisko wsi Voorne. Z jego ?ony Berthy, c�rki Geritta, Lorda van Sterkenburg, mia? c�rk?: Geertruid? van Arkel, kt�ra po?lubi?a Huiberta, Lorda van Culemborg.

Przydomek Butyr wed?ug kroniki rodziny Arkel�w, pochodzi? od g?�wnej siedziby Hugona, kt�rej nie mogli posiada? bracia stryjeczni czy ludzie po??czeni jeszcze dalszymi wi?zami pokrewie?stwa. Polskie ?r�d?a podaj?, ?e Hugo musia? si? urodzi? przed 1096 r., mie? w 1145 r. doros?ego syna i do?y? do 1155 r. Z podzia?u ojcowizny otrzyma? on w 1112 r. Bottersloet. Hugo odznaczy? si? w walce z Prusami, znalaz? wi?c w mazowieckiej dzielnicy Boles?awa Krzywoustego okazj? do kontynuowania �krucjatowych� tradycji swojego ojca (wyprawa polsko � ruska na Prus�w z 1147 r. przedstawiona zosta?a tak?e jako wyprawa krzy?owa).

Jak podaj? ?r�d?a Hugo Butyr by? prawdopodobnie  protoplast? rodu Do??g�w i  Grabi�w, a tak?e rodziny Kretkowskich , kt�rzy byli odga??zieniem Do???an. Hugo Butyr niderlandzki rycerz by? synem Jana III z Arkel, rycerza pierwszej krucjaty zmar?ego w Jerozolimie w 1112 r., by? tak?e w�jtem biskupim Utrechtu i komesem na Ka?dusie (w Che?mnie). R�d Kretkowskich wyodr?bni? si? z dobrzy?skiej pnia Do??g�w w drugiej po?owie XIV wieku, podobnie jak Wierzbiccy i Lasoccy. Ich wsp�lnym przodkiem by? prawdopodobnie s?dzia dobrzy?ski My?libor, za? bezpo?rednim przodkiem Kretkowskich - Jan z Kretkowa, wnuk My?libora i syn Andrzeja S?upa z Wierzbicka (zm. ok. 1413/15). W XII wieku Hugo Butyr osiad? w dzielnicy mazowieckiej i zajmowa? zapewne kasztelani? che?mi?sk?. Na dworze kr�la Boles?awa Krzywoustego zas?u?y? si? jako obro?ca pogranicza pruskiego.

�Holenderski przybysz Hugo Butyr kieruje walk? z Prusami i uzyskuje do tego celu baz? w Che?mnie (Ka?dusie) i by? mo?e zostaje kasztelanem utworzonej mo?e w?a?nie w�wczas z po??czenia starszych i mniejszych okr?g�w grodowych kasztelanii che?mi?skiej�. Krzy?acki kronikarz Piotr Dusburg nazwa? go Hugo Potyre. Nie ulega w?tpliwo?ci, ?e wzmiankowany przez Dusburga Hugo Potyre jest identyczny z wzmiankowanym w dokumencie Konrada mazowieckiego dziadem Marcina Grabica Hugonem Butyr. By? to cz?onek holenderskiego rodu Arkel�w. Wymienia si? tutaj tak?e Boles?awa K?dzierzawego, u kt�rego w s?u?bie dzia?a? Potyre.

 ?r�d?a wskazuj?, ?e syn Hugona Butyra, zwa? si? Grabia, a jego wnuk Marcin Grabic, da? pocz?tek arcypolskiemu rodowi  Do??g�w. Jan h. Do??ga by? synem Grabi z ??gu w pow. p?ockim, przed rokiem 1373 obj?? ko?ci�? parafialny w ??gu, w latach 1388-1422 kanonik p?ocki, wicedziekan kapitu?y p?ockiej (1388-1390) i wikariusz wieczysty w katedrze p?ockiej (1400-1422). W 1345 r. wyst?puje przy ksi?ciu W?adys?awie s?dzia dobrzy?ski, My?lib�r, kt�ry dokument sw�j z tr opiecz?towa? herbem Do??ga, u?ytym w�wczas po raz pierwszy. Jak wspomniano wcze?niej wsp�lnym przodkiem Kretkowskich by? prawdopodobnie s?dzia dobrzy?ski My?libor, za? bezpo?rednim przodkiem Kretkowskich - Jan z Kretkowa, wnuk My?libora i syn Andrzeja S?upa z Wierzbicka ko?o Lipna (zm. ok. 1413/15). Ten?e Andrzej S?up by? po ojcu s?dzi? dobrzy?skim  przez p�? wieku 1364 � 1413, jednak z faktyczn? przerw? w latach okupacji krzy?ackiej (1392 � 1405 i 1409 � 1410). Lata owe sp?dzi? Andrzej w Koronie; w 1392 r. by? kr�tko starost? ??czyckim, w 1410 r. tenutariuszem Szadkowskim. Dowodn? w?asno?ci? Do??g�w w XV w. w rejonie Lipna by?a wie? My?liborzyce, w?asno?? potomk�w Andrzeja S?upa z Wierzbicka. Dla Do??g�w droga do najwy?szych urz?d�w wiod?a przez d?ugoletnie dzier?enie s?dstwa dobrzy?skiego. Og�lnie w posiadaniu Do??g�w daje si? zauwa?y? 17 wsi w ziemi dobrzy?skiej.

 Wie? ??g w woj. p?ockim jest najstarsz? znan? siedzib? Do??g�w. Pierwsza wzmianka o niej znajduje si? w r?kopisie biskupa p?ockiego Jana przed rokiem 1309. Tak wi?c nazwa Do??ga nie jest osobow?, jak sugerowa? Paprocki, lecz topograficzn? i pochodzi z czas�w znacznie p�?niejszych.  Legenda herbu Do??ga podaje, ?e �Herb ten si? w Polsce urodzi?: bo gdy Boles?aw Krzywousty z Prusakami wojowa?, rycerz Do??ga nazwany, herbu Pob�g, z boku z zasadzki, wodza Pruskiego wojska, tak dobrze z kuszy ugodzi?, ze go z konia zwali? i z ?ycia wyzu?; czym przestraszeni ludzie jego, snadniej potem od Polskiej szabli pora?eni zostali. Za t? przys?ug? od Kr�la do ojczystego herbu swego, wzi?? strza?? w przydatku, a herb od imienia jego Do??ga nazwany. Mnie si? zda, ?e starszy ten herb od czas�w Boles?awa Krzywousta: bo dobrze za panowania jego, ju? tego domu familianci w senacie zasiadali. Niekt�rzy przydaj?, ?e herb Niezgoda, od Do??gi wzi?? swoje pocz?tki�.

Adam Boniecki podaje, ?e w ??gu i ???ku, w ziemi bielskiej, w wojew�dztwie p?ockim bytowa? r�d Do??ga, a sama miejscowo?? ??g jest gniazdow? wsi? rodu Do??ga, kt�ry od niej wzi?? swe zawo?anie. Przyj?li tak?e nazwisko ??scy.

Machcino to miejscowo?? po?o?ona w gm. Bielsk, w pow. p?ockim, natomiast Mijakowo jest po?o?one w gm. S?upy, pow. p?ocki. My?libor z Machcina wyst?powa? w 1459 r. By? tak?e ojcem Miko?aja, podpiska p?o?skiego w 1486 r. By? tak?e dziadkiem My?libora za?o?yciela g?�wnej linii Machci?skich. Linia ta wywiod?a swoje pochodzenie z herbu Do??ga w 1531 r. Jej przedstawiciele spokrewnieni byli z dziedzicami dzia?�w w s?siednich wioskach: Bronowie, Konarach, Kamionkach, Ogorzelicach i innych nale??cych r�wnie? do rodu Do??g�w. W dniu 21 maja 1497 r. Kr�l Polski Jan Olbracht zwo?a? pospolite ruszenie w okolicach Lwowa, kt�rego celem by?a wyprawa mo?dawska. Pod koniec XV wieku zacz??o grozi? Polakom niebezpiecze?stwo, wynika?o ono z podbicia Tatar�w Krymskich, kt�rzy zostali wasalami su?ta?skimi. Z biegiem czasu zaj?li mo?dawskie porty. Wkr�tce zacz??y si? najazdy na Kij�w i Wi?niowie. Nowy Kr�l Polski jeszcze przed koronacj? odpar? atak tatarski w 1487 r. Wyprawa mo?dawska by?a planowana przez kilka lat, jej tw�rc? by? tak?e brat Kr�la Polski (Jana Olbrachta), Aleksander. Pospolite ruszenie na wypraw? mo?dawsk? zosta?o zwo?ane w maju 1497 r., jednak?e wyprawa wskutek opiesza?o?ci szlachty polskiej wyruszy?a dopiero pod koniec czerwca. Te wydarzenia mia?y ?cis?y zwi?zek z Miko?ajem Machci?skim - podpiskiem p?o?skim, synem My?libora, wyst?puj?cym w 1459 r. Jak podaj? ?r�d?a w 1497 r. kr�l Jan Olbracht daje Janowi z Szelig�w skonfiskowane dobra Miko?aja Machci?skiego w Mijakowie. Powodem tej konfiskaty by?o niewstawienie si? Miko?aja Machci?skiego na wypraw? mo?dawsk?. Przed tym wydarzeniem pojawia si? tak?e wzmianka, ?e w 1468 r. ksi??? Konrad III nadaje My?liborowi z Machcina prawa nieodpowiednie i zmniejsza mu czynsz ? Marcina do 2 groszy szer. z d�br w Machcinie. W 1531 r. dosz?o do znies?awienia Miko?aja Machci?skiego, syna zmar?ego Miko?aja, zwanego My?libor Brunowski, dz. z Tysek, przez pewnego Czecha, kt�ry twierdzi?, ?e Miko?aj Machci?ski nie jest szlachcicem. Miko?aj Machci?ski oczy?ci? si? z zarzutu stawiaj?c ?wiadk�w, m.in. ?wi?tos?awa z Machcina, syna zmar?ego My?libora.

Autor: Pawe? Wasiak, Tychowo, 16.08.2011 r.

?r�d?a:
- S?ownik biograficzny Pomorza Nadwi?la?skiego, Tom 2, Stanis?aw Gierszewski,
- Zapiski historyczne: kwartalnik po?wi?cony historii Pomorza, Tom 37,Wydanie 2,
- Zapiski historyczne, Tom 44,
-  Kretkowscy - dzieje i pami?tki rodu,
- Revue historique polonaise, Tom 70,
- Spo?ecze?stwo polskie od X do XX wieku, Ireneusz Ihnatowicz,
- Spo?ecze?stwo Polski ?redniowiecznej: zbi�r studi�w, Tom 1,
- Dobra ostrowicko-golubskie biskupstwa w?oc?awskiego na tle stosunk�w polsko-krzy?ackich w latach 1235-1308,
- Acta Universitatis Lodziensis: Folia historica, Wydania 13-16,
- Polskie rycerstwo ?redniowieczne, Janusz Bieniak,
- Encyklopedyja powszechna S. Orgelbranda,
- The Nobility of Holland: From Knights to Regents, 1500-1650, Henk F. K. van Nierop,
- wikipedia,
- Herbarz Bonieckiego i ?empickiego.