•Artykułów• : 211
•Odsłon• : 2521959

Kapitan Edward Stefan
Machczyński - płocczanin, poeta i powstaniec styczniowy.
Potomek Priama, króla
Troi, rodu Arkelów i Dołęgów.
Powrót do chwały w 150 rocznicę wybuchu powstania
styczniowego.
�
Ta wielka Rzeczypospolita, o kt�rej ucz? dzisiaj w szko?ach, o kt�rej dawniej wspominano w Europie, o kt�rej wzmiankowali najwi?ksi historycy - leg?a w gruzach na prze?omie XVIII i XIX w. Pa?stwo, kt�re prawie 100 lat przed I rozbiorem obroni?o �wczesny chrze?cija?ski ?wiat przed wojskami Imperium Osma?skiego, w skutek dzia?a? magnat�w, biskup�w, szlachty i naszego kr�la Stanis?awa Augusta Poniatowskiego ponios?o kl?sk?, a nar�d polski prze?y? 123 letni? niewol?, uciski, dyskryminacj? i zes?ania na Sybir.
Ta wielka Rzeczypospolita, kt�ra by?a �wczesnym centrum kulturalnym Europy, kt�ra by?a miejscem nauki walk i obyczaj�w dla szlachty z dwor�w europejskich leg?a w gruzach i z biegiem czasu znikn??a z mapy ?wiata. M�wiono, ?e czas rozbior�w dla pa?stwa polskiego by? czasem rozbrajania wojska tego? kraju, jak i szlachty. To przez rozbiory zanik?y w Polsce tradycje rycerskie i szlacheckie.� Kraj, kt�remu uda?o si? poby? cho? chwil? na Kremlu w XVII wieku, zosta? z?upiony i rozgrabiony przez wojska szwedzkie. Nie by?o w�wczas miejsca, kt�re nie zosta?o by zniszczone i z?upione przez Szwed�w. Za pewne by?a to ju? pierwsza oznaka s?abo?ci naszych w?adz, szlachty i armii. Kraj, kt�ry uznawa? si? za wielkie mocarstwo nie umia? przeciwstawi? si? wojskom szwedzkim, kt�re wywo?a?y totalny ba?agan w pa?stwie os?abiaj?c w?adz?, wojsko i szlacht?. Wi?kszo?? zamk�w obronnych ju? nigdy nie podnios?o si? z gruz�w. To by? powolny proces zaniku mocy naszego pa?stwa, kt�rego rozwi?zaniem by?y p�?niejsze rozbiory. Tak si? zacz??a smutna karta w historii Rzeczypospolitej.
Gdy na pocz?tku XIX wieku Napoleon ze swoj? armi? przemierza? tereny polskie, zdziwi? si? i rzek?, jak ci cuchn?cy ludzie w drewnianych domkach mog? nazywa? si? szlachcicami? Te zdanie w pewnym sensie oddawa?o kondycj? i stan naszych ex Generos�w.
Mija?y lata i kiedy nasi politycy, magnaci i szlachta stwierdzili, ?e stracili swoj? to?samo??, wolno?? i nar�d, nasta?y lata 1830 � 1831, a tym samym odby?o si? powstanie listopadowe przeciw Rosji. �I tutaj do upadku naszego zrywu niepodleg?o?ciowego przyczynili si? ponownie arystokratyczni, lojalni wobec cara polscy przyw�dcy polityczni, m.in. Adam Jerzy Czartoryski, Bonawentura Niemojowski i nieudolni genera?owie, a w?r�d nich m.in. J�zef Ch?opicki, Jan Skrzynecki, Henryk Dembi?ski itd. Ci, kt�rzy powinni zadba? o powstanie ponownie nas zawiedli, a win? zrzucili na biednych ch?op�w.
Kolejne lata up?ywa?y, rosyjski terror wobec biernego pa?stwa polskiego narasta?. Nadszed? rok 1863. W�wczas to 22 stycznia wybuch?o najwi?ksze polskie powstanie narodowe, popierane przez mi?dzynarodow? opini? publiczn?. �Pomimo pocz?tkowych sukces�w, powstanie odnios?o kl?sk?. Kilkadziesi?t tysi?cy powsta?c�w zosta?o zabitych w walkach, tysi?c stracono, prawie 40 tysi?cy skazano na katorg? i zes?ania na Sybir, ponad dziesi?? tysi?cy wyemigrowa?o.
Jedn? z wybitniejszych postaci powsta?c�w styczniowych by? Edward Stefan Machczy?ski. �Na ?wiat przyszed? 13 pa?dziernika 1836 r. Jego ojcem by? ziemianin i s?dzia apelacyjny Marceli Apolinary Machczy?ski, matk? za? cze?nik�wna Ewa Honorata Luboradzka, c�rka Stefana i Antoniny z ??ckich (?lub 1825 r.).� Dziewi?tnastoletnia Ewa Honarata by?a krewn? konfederat�w barskich i legionist�w, by?a r�wnie? wnuczk? po k?dzieli genera?a Ta?skiego, kt�rego imi? wyryto w?r�d wodz�w z armii Napoleona, na ?uku tryumfalnym (l� Arc de l� Etoile) w Pary?u. Wnios?a ona w dom swojego m??a Marcelego gor?cy patriotyzm, umys? wznios?y i wielkie cnoty niewie?cie. M?odzi ma??onkowie osiedlili si? w P?ocku.� W rodzinie Edwarda Stefana od zawsze panowa?y wielkie tradycje patriotyczne, jego stryjeczny pradziad Franciszek Machczy?ski by? konsyliarzem konfederacji Radomskiej, z kt�rej jednak niebawem wyst?pi?, bo cele jej nie odpowiada?y jego przekonaniom i d??eniom narodowym. W roku 1788 zanosi? protesty i manifesty do akt grodzkich. W ziemi dobrzy?skiej w Lipnie, przeciwko gwa?tom i nadu?yciom ambasadora rosyjskiego, ksi?cia Repnina, wzgl?dem konfederacji i sejm�w.
Ojciec Edwarda, Marceli by? dziedzicem na rodzinnym Sosnowie, w pow. rypi?skim w gub. p?ockiej. Nie wybra? on jednak roli. Jako mi?o?nik nauk za dziekanatu Wincentego Bandtkiego studiowa? na Uniwersytecie Warszawskim, na wydziale prawa. W roku 1821 uko?czy? studia z zaszczytnym dyplomem, przyznaj?cym mu stopie? magistra obojga praw i administracji krajowej. Nast?pnie od swojego brata Ignacego przyj?? sp?at? maj?tku i wszed? do s?downictwa.� Po wielu latach swoje urz?dowanie zako?czy? w Warszawie, jako radca stanu i s?dzia s?d�w apelacyjnych w Kr�lestwie Polskim. Od 1822 r. by? inkwirentem w S?dzie w Policji Poprawczej w Bia?ej, w latach 1824 � 1834 podprokuratorem. W 1835 r. s?dzi? Policji Poprawczej, a od 1836 r. podprokuratorem przy S?dzie Kryminalnym w P?ocku. W 1865 r. przyznano mu nowe szlachectwo w Kr�lestwie Polskim. Zmar? w 1868 r.
Bratem Edwarda by? Konrad Machczy?ski (1826 � 1911), kt�ry by? wybitnym prawnikiem i ostatnim prokuratorem by?ego senatu polskiego, by? r�wnie? autorem wielu dzie? prawniczych i literackich. �O Konradzie Machczy?skim pisa?o si?, ?e by? prawnikiem w wy?szym stylu. Stanowisko prokuratora opu?ci? dobrowolnie w 1876 r. Jako prawnik po reformach s?downictwa nie m�g? si? pogodzi? z nowymi stosunkami, narzucon? reform? s?downictwa nazwa? ostatecznym ciosem, zadanym autonomii Kr�lestwa Polskiego. Ust?puj?c z urz?du odda? si? pracy spo?ecznej i literackiej. Machczy?ski wobec represji panuj?cych w Kr�lestwie Polskim walczy? o autonomi? osad rolnych. W swoich dzie?ach o my?listwie odda? dusz? polskiego my?liwego.� By? mi?o?nikiem i przyjacielem przyrody, a tak?e humoryst? szczerego, prawdziwego dowcipu. Nie naci?gany, weso?y. �Bywaj? po?miertne wspomnienia, po kt�rych przeczytaniu czujemy ?al, ?e?my tych ludzi za ich ?ycia, nie znali, ?e?my nie odczuli koj?cego wp?ywu ich indywidualno?ci� � do takich nale?a? Machczy?ski. 28 czerwca 1911 roku przyjaciele i druhowie Konrada, na w?asnych r?kach z ko?cio?a ?w. Aleksandra w Warszawie, przenosili go na w�z ?a?obny.
Konrad Machczy?ski to jedna z wybitniejszych postaci XIX wieku, do takich os�b r�wnie? nale?a?a siostra Konrada i Edwarda, Antonina Machczy?ska (1837 � 1919). By?a ona nauczycielka i dzia?aczk? spo?eczn?. Na terenie Galicji rozwija?a owocn? dzia?alno?? w sprawie o?wiaty kobiet. W 1892 roku wraz z Stefani? Wekslerow? i Mari? Wys?ouchow? (Bouffa?�wn?) powo?a?y do ?ycia stowarzyszenie nauczycielek, broni?c wiejskie nauczycielki, walcz?c o popraw? warunk�w pracy, przyznanie p?ac i przywilej�w nauczycielom. By?a autork? wielu publikacji po?wi?conych nauczycielkom i kobietom.
Dzie?mi Marcelego i Ewy Luboradzkiej byli r�wnie?: Jan Szczepan 1847 i J�zefa Helena 1837, urodzeni w parafii P?ock.
Edward Stefan Machczy?ski � powstaniec styczniowy pochodzi? z wybitnej rodziny, kt�ra jak si? okaza?a powi?zana by?a z najwi?kszymi i najs?ynniejszymi rycerzami ?redniowiecznej Europy.
Piotr Machczy?ski przez ma??e?stwo z Katarzyn? ?wierzawsk? wszed? w posiadanie d�br Sosnowo, w pow. rypi?skim. Piotr zmar? ok. 1762-3 lub 1766 w Sosnowie � parafia Rogowo. Oko?o 1789 r. jako w?a?cicielka maj?tku wyst?puje ?ona Piotra, Katarzyna i jego synowie: Franciszek, Wojciech i Hipolit.
Franciszek Machczy?ski urodzi? si? 28 czerwca 1842 r., zmar? 11 marca 1806 r. w Rempinie � parafia Gozdowo. Pochowany zosta? w klasztorze w Sk?pem, w kaplicy Zieli?skich. By? wybitn? postaci? XVIII wieku. W 1767 r. by? burgrabi? bobrownickim, w 1768 komornikiem ziemi dobrzy?skiej, w tym roku r�wnie? przyst?pi? do konfederacji barskiej. W 1775 r. przeciwko niemu odby? si? proces o nale?enie do spisku przeciw kr�lowi. Ostatecznie zosta? uniewinniony. W 1792 r. bra? udzia? w tumulcie szlacheckim na sejmiku w Lipinie, a 26 listopada tego? roku zosta? konsyliarzem konfederacji targowickiej ziemi dobrzy?skiej. W 1770 roku przez sejmik w Orszymowie zosta? powo?any na konsyliarza konfederacji ziemi wyszogrodzkiej. Na pewno w roku 1782 by? ?onaty z Bogumi?a Dobrsk?, c�rk? Wojciecha. W 1786 r. Franciszkowi w Rempinie swoje nale?no?ci odst?pi? Felicjan Karski, syn J�zefa. Jego c�rka Marianna Machczy?ska w 1799 r. w Rempinie wysz?a za Tomasza Rzeszotarskiego.
Wojciech Machczy?ski w 1812 r. odziedziczy? po matce Sosnowo. W swoim maj?tku rozbudowa? pa?ac i za?o?y? park. W 1793 r. synowie Stanis?awa Bromirskiego odst?pili Wojciechowi dobra w Sosnowie. Po?lubi? Mariann? ?wi?cick? zmar?? w 1814 r. Wymienia si?, ?e jego ?on? by?a r�wnie? Marianna Koskowska, wdowa po Szymonie Wo?nickim, z kt�rej pozostawi? c�rki: Helen? 1806, El?biet? 1810 i syn�w: Antoniego, J�zefa 1803 i Ignacego 1806 (?onaty by? z Michalin? N, zmar? w 1866).
Synami Wojciecha z Marianny ?wi?cickiej byli: Piotr zm. 1831, Ignacy i Marceli (ojciec Edwarda Stefana). Wojciech zmar? w 18.03.1824 r., ca?y sw�j maj?tek przekaza? synom, gdzie w tym samym roku Ignacy Machczy?ski wykupi? ca?o?? od braci. Ignacy urodzi? si? ok. 1799 r. lub 1811 r. W 1852 r. naby? dobra w Zakroczku od Jana Dzier?anowskiego. W 1840 by? ?onaty z Aniel? z Lasockich (zm. 1849), c�rk? Leonarda� z Miszewa. W 1863 naby? dobra w Babcu Wi?czankach od Boles?awa ?wi?cickiego, a w nast?pnym roku sprzeda? je Marii Ka?asznikowej. Zmar? w 17.05.1869 r. W 1822 r. Sosnowo liczy?o 12 dym�w i 230 mieszka?c�w. W 1817 r. Wojciech Machczy?ski okre?lony zosta? jako kolator ko?cio?a w Rogowie. W okresie pruskim Sosnowo nale?a?o do najwi?kszych maj?tk�w w okolicy Rogowa. Cesja dokonana przez brata Wojciecha, Franciszka przyczyni?a si? do silnego rozwoju maj?tku.
Od 1819 r. Ignacy by? r�wnie? studentem na wydziale sztuk pi?knych UW, w 1840 dokupi? Brzeszczki Ma?e. W lutym 1863 roku go?ci? w swoim maj?tku Zygmunta Padlewskiego, naczelnika wojskowego wojew�dztwa p?ockiego w powstaniu styczniowym. Padlewski szczeg�ln? sympati? darzy? Aniel? Machczy?sk?, c�rk? Ignacego. Po upadku powstania Aniela chodzi?a w stroju ?a?obnym. W maj?tku Sosnowo przechowywano pami?tki po Podlewskim, kt�re do Muzeum w P?ocku przekaza?a c�rka Anieli, Maria Kretkowska. Mieszka?cy dworu czynnie pomagali powsta?c�w. Ignacy Machczy?ski z c�rk? Aniel? wspomagali powsta?c�w ?ywno?ci?, a ich dw�r by? szpitalem i schronieniem dla powsta?c�w. W lipcu 1863 r. w pobli?u Sosnowa stacjonowa? oddzia? powsta?czy pod dow�dztwem Teofila Jurkowskiego (300 pieszych i 100 konnych). 9 lipca w lesie czumskim dosz?o do bitwy z oddzia?em Kozak�w pod dow�dztwem kapitana Kenstowicza. Powsta?c�w pochowano na cmentarzu w Sosnowie. �W sk?ad d�br odziedziczonych przez Ignacego wchodzi?o: Sosnowo, Podczumsk, Korzeniewo i Kobyle ??ki. Maj?tek po rodzicach w 1890 odziedziczy?a Aniela, kt�ra wysz?a za Adolfa Piwnickiego ze Starorypina. Byli oni w?a?cicielami Sosnowa do 1907 r. Ich syn Ignacy otrzyma? maj?tek po rodzicach, c�rka Maria by?a ?on? Ignacego Kretkowskiego.
Rodzina Edwarda Stefana Machczy?skiego g?�wnie w XIX wieku, wyst?powa?a z herbu Machwicz. Jednak?e dzisiejsze zasoby i badania pozwoli?y stwierdzi?, ?e r�d ten wywodzi? si? z Do??g�w.
Piotr dziedzic Sosnowa, ?onaty z Katarzyn? ?wierzawsk?, by? za pewne synem J�zefa, kt�ry w 1755 r. zapisa? pieni?dze na swoich dobrach w Srebrnej i Kowalewku na ko?ci�? parafialny w Bia?ej. J�zef by? ?onaty z Mariann? O?mia?owsk?, a w 1744 r. odst?pi? dobra w Srebrnej swojemu zi?ciowi. Pozostawi? r�wnie? c�rk? Justyn?, ?on? (1774) Sabina Wincentego Ma?kowskiego.
Ten?e J�zef by? synem Wojciecha, kt�ry w 1723 r. by? ?onaty z Rozali? vel. Zofi?, c�rk? Jana Mi?odroskiego. W 1745 r. u Wojciecha zezna?a d?ug na Zgagowie Aleksandra Leszczy?ska, wdowa po Stanis?awie Koziebrodzkim, z kt�r? si? o?eni?. Zmar? przed 1753 r. Opr�cz J�zefa z pierwszej ?ony pozostawi? Ludwika.
Ten?e Wojciech by? synem Paw?a, kt�ry w 1658 r., wraz z matk? i bra?mi procesowa? si? z Ew?, c�rk? Walentego ?urawskiego. Pawe? zmar? przed 1720 r. Pozostawi? c�rk? El?biet?, w 1720 r. ?on? Marcina Dzi?gielewskiego � syna Jana oraz syn�w Jana i Wojciecha. W 1661 r. Pawe? wraz z matk? i bra?mi zastawi? cz??ci w Dzi?gielewie Janowi Chrzanowskiemu z ?on? Helen? Bromirsk?. W� 1667 Pawe? by? ?onaty z Barbar? Brochock?, c�rk? Wojciecha. Pozostawi? r�wnie? syn�w: Teodora, Miko?aja Wojciecha i Jana.
Piotr Ga?kowski w swojej publikacji stwierdzi?, ?e Piotr Machczy?ski, o?eniony z Katarzyn? ?wierzawsk? by? bezpo?rednio synem Paw?a � dziedzica z Dzi?gielewa.
Ten?e Pawe?, by? synem Paw?a, kt�ry 1639 r. by? Dziedzicem w Dzi?gielewie i procesowa? si? ze Stanis?awem Borzewskim. W 1614 Pawe?, wraz z bra?mi wprowadzony zosta? do d�br Stefana Strusi?skiego, syna Jana w Strusinie. W 1622 roku, wraz z bra?mi otrzyma? od Piotra Sudraskiego, syna Adama cz??ci w Gozdowie. W 1626 r. Pawe? pokwitowa? Jana Czarnomskiego, syna Wojciecha. W 1626 r. u Paw?a zeznali d?ug synowie Andrzeja Dzi?gielewskiego. W 1635 r. Pawe? z poddanym z Tch�rza wprowadzony zosta? do d�br Maksymiliana Sierakowskiego w Tch�rzu. By? ?onaty z Dorota Dzi?gielewsk?. Zmar? przed 1658 r. Pozostawi? c�rki Ann?, w 1652 wdow? po Miko?aju Grabski, 2 � voto ?on? Andrzeja Suli?skiego, dziedziczk? w Mochowie, i Mariann?, w 1678 roku wdow? po Wojciechu Ni?dzi?skim, synu Andrzeja, oraz syn�w Micha?a, Paw?a i Piotra (zmar? przed 1721 r.).
Ten?e Pawe? by? synem Walentego, kt�ry w 1558 r. z siostrami by? pod opiek? Tomasza Je?ewskiego, kt�ry przej?? opiek? od ksi?dza X. Waleriana Dzi?gielewskiego, proboszcza w Sierpcu i wydzier?awi? ich spichrz w P?ocku wojewodzie Andrzejowi Gulcze?skiemu. W 1568 r. u Walentego zezna? d?ug Tomasz Je?ewski z Tch�rza. W 1572 r. Walenty wydzier?awi? swoje dobra Tomaszowi Je?ewskiemu. W 1572 r. zap?aci? posag siostrze Barbarze, a w roku nast?pnym siostrze Annie. W 1575 r. Walenty zezna? d?ug u Marcina Blocha z Sobowa. W 1576 r. zapisa? posag ?onie Zofii, c�rce Stanis?awa Cierzniewskiego z ziemi gostyni?skiej. W 1588 r. Walentemu odst?pi?a cz??ci po matce w Tch�rzu siostra Barbara. W 1577 r. Walenty zezna? d?ug u Wojciecha Grembeckiego, syna Adriana. W 1597 r. poddany Walentego z Czarnomina wprowadzony zosta? do d�br Andrzeja Sudraskiego w Gozdowie. W 1588 r. Walentemu odst?pi?a siostra Barbara cz??ci w Tch�rzu. Walenty zmar? przed 1614 r. Pozostawi? syn�w Jana, Paw?a i Filipa.
Ten?e Walenty by? synem Filipa. W 1532 r. Filipowi z Machczyna Szlacheckiego zastawi? cz??ci w Rycharcicach Stanis?aw Ogonowski z� ?on? Katarzyn? z Rycharcic, Filip za? naby? Ogorzelice od Ogorzelskich. W 1535 r. u Filipa zezna? d?ug Bart?omiej Nadratowski na Nadratowie, a tak?e Miko?aj Przeciszewski z Przeciszewa. Filip by? wtedy burgrabi?, a w roku nast?pnym podstaro?cim p?ockim. W 1536 r. Filipa pokwitowa?a z d?ugu Katarzyna, wdowa po Janie Borzewskim. W tym samym roku Filip by? dziedzicem w Machcinie i w Rycharcicach i zezna? d?ug u Micha?a Chom?towskiego. W 1537 r. Anna Bronowska z m??em Janem Dzi?gielewskim zastawi?a Filipowi cz??? Bronowa Zalesia, Filip za? naby? cz??ci w Machcinie od brata Marcina 1 ?an w P?ocku od Macieja Biernata, syna Stanis?awa. W 1538 r.� Filipowi zastawi? brat Marcin z ?on? Katarzyn? cz??ci w Machcinie, kt�remu Filip zastawi? cz??ci w Bronowie, siostrze Katarzynie za? cz??ci w Rycharcicach i Dzi?gielewie. W 1538 r. u Filipa zezna? d?ug na Proskowie Feliks Szre?ski. W 1539 r. u Filipa zezna? d?ug brat X. Kalikst. W 1542 r. Filip odst?pi? bratu Zygmuntowi cz??ci w Machcinie, Rycharcicach oraz dwa ?any w P?ocku. W 1543 r. Filip odst?pi? cz??ci w Rycharcicach Szymonowi Konradzkiemu, w zamian za dobra w Malinie i Wierzbnie w powiecie gostyni?skim. W 1544 r. Filip by? ?onaty z Dorot?, c�rk? Jana Gawareckiego, kt�ra przepisa?a posag na Machcino nale??ce do szwagra Zygmunta. W tym samy roku Maciej Sule?ski, syn Paw?a Pawlika, sprzeda? Filipowi, kt�ry przesta? by? podstaro?cim, swoje cz??ci w Sule?czycach, Filipa za? naby? dobra w Czarnominie. W 1545 r. u Filipa zezna? d?ug Kwiryn Obr?bski, syn Macieja, a tak?e Jan Osman i El?bieta, wdowa po Macieju z Obr?bu. W 1548 r. Filip procesowa? si? o pieni?dze z Janem z Czarnomina-Rynki i zezna? d?ug u Andrzeja Zaleskiego z Chom?towa. W 1548 r. Filip jako dziedzic z Czarnomina skar?y? Zdziecha Krasowskiego z Krasowa. W 1548 r. Filip odst?pi? swoje cz??ci w S?kowie bratankom, synom Paw?a. W 1544 r.� u Filipa zezna? d?ug Jan Czarnomski z Czarnomina Rynki. W 1544 r. Filipa pokwitowa?a z nale?no?ci Umiweninie � ?ubkach Anna c�rka Jakuba Umi?skiego. W 1551 r. zapisa? do?ywocie z ?on? na Czarnominie, Machcinie i Rycharcicach. W 1558 r. Filip wyznaczony zosta? przez kr�la opiekunem c�rek Hieronima Czarnomskiego, lecz one nie dopu?ci?y Filipa do wykonywania opieki. Drug? ?on? Filipa by?a El?bieta, c�rka Tomasza Je?ewskiego. Filip zmar? w 1558 r. Pozostawi? c�rki Ew?, w 1568 r. ?on? Miko?aja Zaborowskiego, Barbar?, w 1572 r. ?on? Aleksego Grzebskiego, syna Stanis?awa i Ann?, w 1573 r. ?on? Jakuba Go?y?skiego, syna Stanis?awa z Ka??czyna oraz syna Walentego.
Ten?e Filip by? synem Jakuba. Przed 1538 r. zmar? Jakub z Machczyna Szlacheckiego, pozostawi? wdow? Dorot? i dzieci: Ann?, Katarzyn?, ?on? Paw?a Dzi?gielewskiego, zmar?ego w 1539 r., Agnieszk?, Filipa, Marcina, Kaliksta, Zygmunta, Paw?a i Stanis?awa.
Istotnymi dowodami bardzo bliskiego pokrewie?stwa Jakuba z Machczyna Szlacheckiego z rodzin? My?libora z Machcina i Mijakowa jest fakt, ?e wdowa i dzieci ?wi?tos?awa razem z wdow? i dzie?mi Jakuba w 1534 � 1535 r. procesuj? Jana Korzboka i kwituj? go z 60 grzywien. Kolejnym dowodem jest fakt, i? syn Jakuba, Filip z Machczyna Szlacheckiego ?wiadczy? w 1531 r. przy wywodzie z herbu Do??ga Miko?ajowi i ?wi?tos?awowi (synom My?libora).
Filip by? najstarszym synem Jakuba z Machczyna Szlacheckiego, kt�ry ?wiadczy? przy wywodzie szlachectwa My?liborowiczom w 1531 r. Jak wspomniano wy?ej dowodn? w?asno?ci? Do??g�w w XV w. w rejonie Lipna by?a wie? My?liborzyce, w?asno?? potomk�w Andrzeja S?upa z Wierzbicka. Fakt ten ?wiadczy o bardzo bliskim spokrewnieniu My?libora i Jakuba Machci?skich, m.in. z rodzin? Kretkowskich, Wierzbickich i Lassockich, kt�rzy tak?e wywiedli si? z herbu Do??ga.
Zygmunt Lasocki w swojej publikacji wspomina, ?e Jakub i ?wi?tos?aw byli bra?mi, a wi?c byli synami My?libora.
My?libor by? ?onaty z Barbar? Ogorzelsk?. Pozostawi? c�rk? Jadwig?, ?on? Miko?aja Bronowskiego, oraz syn�w Miko?aja i ?wi?tos?awa. Miko?aj, syn My?libora by? dziedzicem w Machcinie i Mijakowie. W 1506 r. wyst?powa? jako s?dzia grodzki p?ocki, w 1510 roku za? jako pisarz ziemski p?ocki, kt�rym zosta? ostatecznie w 1519 r. W 1531 r. odst?pi? cz??ci w Mijakowie Adamowi Wo?nickiemu. Zmar? przed 1532 r. Pozostawi? syn�w Stanis?awa i Macieja. Miko?aj i ?wi?tos?aw dowiedli w 1531 r. szlachectwa swego z herbu Do??ga przy czym ?wiadczyli im wsp�?herbownicy: Bart?omiej syn Marcina, Wojciech syn Macieja z Machczyna ?abowa i Filip z Machczyna Szlacheckiego. Miko?aj i ?wi?tos?aw pisali si? cz?sto Mijakowskimi. W 1531 r. ?wi?tos?aw by? ?onaty z Katarzyn? Milewsk? vel Brelsk?. Zmar? w 1533 r. Pozostawi? c�rki Ann?, Katarzyn?, Ma?gorzat?, El?biet?, Regin?, w 1560 ?on? Macieja Cieszewskiego, zmar?ego przed 1576, Barbar?, w 1576 r. ?on? Jana Chabowskiego, Dorot?, Zofi?, wyst?puj?c? w 1565 r., oraz syn�w Adama, Macieja, Miko?aja i My?libora.
Jak podano wy?ej My?libor z Machcina wyst?powa? w 1459 r. G?�wna linia Machci?skich wywiod?a swoje pochodzenie z herbu Do??ga w 1531 r. Jednak?e w wiekach p�?niejszych rodzina ta wywiod?a si? tak?e z herbu Rogala, Jastrz?biec i Machwicz. Obecne badania genealogiczne i dost?pno?? do zasob�w archiwalnych pomog?y stwierdzi?, i? rodziny Machci?skich wylegitymowane ze szlachectwa w Kr�lestwie Polskim pochodz? od Do??g�w.
Machci?ski, Machczy?ski i ?abowski. Trzy nazwiska, trzy rodziny, kt�re wywodz? si? z tego samego pnia, z tej samej krwi i przodk�w.
Poni?ej schemat przedstawiaj?cy prawdopodobne zwi?zki Do??g�w dobrzy?skich i mazowieckich w XIV i XV wieku � dane pochodz? z publikacji pana Tomasza S?awi?skiego pt.: � O Pocz?tkach Do??g�w Notat Dwoje�.
�
Istotnym dowodem pokrewie?stwa Machci?skich - Machczy?skich h. Do??ga z Do??gami z ??gu s? imiona noszone przez za?o?ycieli i potomk�w Machci?skich, tj.: My?libor, ?wi?tos?aw, Miko?aj itd.
Jak podaj? ?r�d?a Hugo Butyr by? prawdopodobnie� protoplast? rodu Do??g�w i� Grabi�w, a tak?e rodziny Kretkowskich , kt�rzy byli odga??zieniem Do???an. Hugo Butyr niderlandzki rycerz by? synem Jana III z Arkel, rycerza pierwszej krucjaty zmar?ego w Jerozolimie w 1112 r., by? tak?e w�jtem biskupim Utrechtu i komesem na Ka?dusie (w Che?mnie). W XII wieku Hugo Butyr osiad? w dzielnicy mazowieckiej i zajmowa? zapewne kasztelani? che?mi?sk?. Na dworze kr�la Boles?awa Krzywoustego zas?u?y? si? jako obro?ca pogranicza pruskiego.
?r�d?a wskazuj?, ?e syn Hugona Butyra, zwa? si? Grabia, a jego wnuk Marcin Grabic, da? pocz?tek arcypolskiemu rodowi� Do??g�w.
Za czas�w Kazimierza Sprawiedliwego (1186 � 1194) przys?dzono cz??? s?u?ebnych, nadanych niegdy? Hugonowi, synowi tego?, nosz?cemu przydomek Grabia. Pozycja Butyra zwi?zana by?a z tytu?em urz?dniczym grafio. Istniej? domniemania, czy owym Grabi? by? Gizelbert, czy te? inny syn urodzony z niewiasty w Polsce, by? mo?e Pawe?. W 1218 r. wnuk Hugona, Marcin Grabic uzyska? zwrot ludzi z wyroku ksi?cia kujawsko � mazowieckiego Konrada I. Marcin Grabic mia? (wg Bieniaka) syna Krystyna z Krosny 1223. Wojciech w?a?ciciel ??gu, ?y? w drugiej po?owie XIII w., co przemawia za tym, ?e pochodzi? od Marcina Grabica.
Przodkiem Hugona Butyr by? Jan, pierwszy w?a?ciciel ziemi Arkel, kt�rzy przyby? do Holandii za panowania Puppy n van Herstal, ksi?cia Brabantu (Duke of Brabant), s?u?y? Dagobertowi, kr�lowi Francji � ostatni w?adca z dynastii Merowing�w.
Arkel to wie? w holenderskiej prowincji, w po?udniowej Holandii, znajduje si? 3 km od Gorinchem. Ziemia Arkel by?a lennem hrabi�w Holandii, do 1412 r. Arkel by?o zarz?dzane przez pan�w z Arkel. R�d Lord van Arkel (van Arckel � rodzina Herculana) zosta? zwi?zany z Trojanami i Troj?. W wyniku �doskona?ego� po??czeniu� mitologii germa?skiej z klasyczn? wskazywano, ?e w czasach Frank�w, kr�l Pepin Kr�tki (kt�ry by? cz?onkiem tego rodu) pos?a? ?ab?dzia do Holandii, kt�ry osiad? na sta?e w miejscu, nazwanym od jego przodk�w Hercules Alemanicus, Castra Herculana lub Arkel. Teylingens rozpocz?? ich drzewo genealogiczne od Priama, kr�la Troi. Alckemades ?ledz?c ich pochodzenie wskaza?, ?e pochodz? od Alcmeny, matki Herculesa, (kt�rzy si? przyzwyczaili do jej sta?ego zamieszkania tutaj).
?redniowieczni przodkowie Do??g�w zostali opisani poni?ej:
http://www.szpejankowski.eu/index.php/pl/rodziny-ziemi-dobrzyskiej/123.html
Edward Stefan Machczy?ski � powstaniec styczniowy sp?dzi? swoje dzieci?stwo w P?ocku. Mieszka?cy P?ocka brali aktywny udzia? w powstaniu listopadowym w 1830 r. W samym mie?cie panowa? silny ruch niepodleg?o?ciowy. 07 wrze?nia 1831, gdy Warszawa upad?a do P?ocka przenios?y si? w?adze powsta?cze wraz z sejmem. Tu w?a?nie odby?a si? ostatnia sesja sejmu powsta?czego. Machczy?scy byli bardzo zaanga?owani w sprawy powsta?cze. W ich domu mie?ci? si? �arsena?� broni, uprz??y, odzie?y, ?ywno?ci � z tego zasobu czerpa?a gwardia miejska. Potomstwo Machczy?skich poprzez wychowanie w duchu �dobrego Polaka� s?u?y?o ojczy?nie. Dzieci?stwo Edwarda Stefana wype?nione by?o opowiadaniami wojennymi i patriotycznymi. Lubi? s?ucha? wspomnie? o wuju Aleksandrze Luboradzkim � jako 16 latek poszed? do legion�w i walczy? u boku Napoleona. Edwarda interesowa?y opowie?ci o wyprawie belwederskiej, o szko?ach podchor??ych i strza?ach na ulicach Warszawy. Machczy?scy podczas powstania 1830 r. przekazali znacznie sumy pieni?dzy powsta?com.
Gdy ojciec Edwarda, Marceli zosta? mianowany s?dzi? apelacyjnym, rodzina przeprowadzi?a si? z P?ocka do Warszawy. Edward mia? w�wczas 14 lat. Jako ucze? warszawskiego gimnazjum sta? si? zdolnym, inteligentnym i powszechnie lubianym uczniem. Edwarda Machczy?skiego szczeg�lnie interesowa?y sprawy niepodleg?o?ciowe. Ju? w gimnazjum czyta? zakazan? literatur?. W tajemnicy przez rodzicami ucz?szcza? na patriotyczne spotkania z m?odzie??, znajduj?c si? w polu uwagi Policji. W 1851 r. zosta? aresztowany. Edwardowi Machczy?skiemu udowodniono czytanie zakazanej literatury i zwi?zki z ruchem konspiracyjnym. Jego rodzice bardzo starali si? o uniewinnienie m?odocianego syna, jednak?e odwrotu nie by?o i musia? odby? surow? kar?. Zosta? skierowany w �so?daty� na Kaukaz.
Machczy?ski jak 16 latek porusza? si? pieszo, tak jak inni zes?a?cy. Szed? z Warszawy do Moskwy, z Moskwy do Odessy, a z Odessy z korpusem genera?a Aleksandra Ludersa na Kaukaz. W pierwszy etapie podr�?y zachorowa?, dla m?odego ch?opaka taka podr�? by?a bardzo wyczerpuj?ca. Jego matka poprzez r�?nych ludzi zapewni?a mu opiek?. Postara?a si? o to aby jej syn zatrzyma? si? na kilka dni w prywatnych domach w czasie w?dr�wki. Po dotarciu do Odessy, Edward bardzo by? chory, jego matka nawi?za?a kontakt Ludersow? i jej siostr? genera?ow? � Lipsk? (Polkami z pochodzenia). Podj??y si? one pomocy m?odemu Edwardowi. W Odessie zosta? skierowany na kilka miesi?cy do lazaretu. Po powrocie do zdrowia zosta? przydzielony do korpusu Ludersa. Jako dobrze u?o?ony m?odzieniec zyska? sympati? Ludersowej i zosta? zaproszony do odwiedzenia jej domu.
Jako cz?onek korpusu w Odessie ujawni? sw�j talent poetycki. Kiedy Ludersowa dowiedzia?a si? o jego talencie zach?ci?a go do czytania wierszy w jej domu. Jego pierwszym znanym utworem by?a wzruszaj?ca do ?ez �Modlitwa ?o?nierza�. W swoim wierszu ?lubowa? wierno?? Bogu, Polsce, honorowi i cnotom ojczystym.
Nast?pnie, razem z korpusem Ludersa ruszy? na Kaukaz. Od 1852 do 1857 trwa?y marsze i przemarsze wojskowe na Kaukazie. Machczy?ski znajdowa? si? na lewym skrzydle, od wojenno � gruzi?skiej drogi do Morza Kaspijskiego. W�wczas toczy?y si? tam zaci?te boje i walki wojsk rosyjskich z narodami Dagestanu. Edward Machczy?ski nie by? osamotniony, gdy? w korpusie kaukaskim by?o wielu Polak�w (30% ?o?nierzy, 7-9 tysi?cy). Byli to je?cy, zes?a?cy i rekruci. Zes?a?cy byli g?�wnie przedstawicielami inteligencji. Powierzano im pisanie historii pu?kowej, uczenie w szko?ach kanonist�w i prowadzenie kancelarii. W niekt�rych oddzia?ach do Polak�w odnoszono si? przychylnie, w innych Rosjanie nie chcieli je?? z nimi z jednego kot?a.
?ycie Machczy?skiego w korpusie by?o cz?sto jednorodne i nu??ce. W?drowa? przez nieznane dagesta?skie g�ry, w?wozy, w?r�d walk z si?ami Szamila. W pierwszych miesi?cach wraz z zes?a?cami popad? w stan og�lnej apatii. Przyroda kaukaska dla Edwarda by?a dzika i obca.
�Tu le?? nagie cia?a ?wie?o ubitych trup�w, tam konaj?cy prosi pomocy, a Tatarzyn jak s?p obdziera z niego odzie?; �wdzie zemdleni trudem ?o?nierze ci?gn? si? z wolna w kolumnie, nie my?l?c broni? ?ycia w?asnego�.
Jako poeta Edward Stefan Machczy?ski zetkn?? si? z innymi polskimi poetami na Kaukazie. W pierwszej po?owie XIX w. by?o ich ok. 40. Wszyscy byli przygn?bieni i pe?ni zw?tpienia. Polscy poeci - zes?a?cy zapoznawali si? ze specyfik? Kaukazu, jego mozaik? narodowo?ciow?, religi? i obyczajowo?ci?. Machczy?ski nie przesy?a? z Kaukazu do wydawc�w swoich utwor�w, ale by? uznawany za utalentowanego poet?. By? cz?owiekiem bardzo skromnym. Nie uwa?a? si? za s�l ziemi, nosiciela kaga?ca o?wiaty i post?pu cywilizacji. Przez ca?y jego pobyt na Kaukazie, matka Edwarda stara?a si? o jego zwolnienie i prosi?a go, by nie pisa? wierszy, kt�re mog?yby mie? niekorzystny wp?yw na za?atwienie sprawy.
W roku 1856 na mocy cara Aleksandra II pozwolono wielu zes?a?com na powr�t do kraju. W?r�d nich znalaz? si? nasz p?occzanin Edward Stefan Machczy?ski, kt�ry po amnestii natychmiast powr�ci? do Warszawy. Po powrocie zainteresowa? si? romantyczno � narodow? literatur?, kt�rej w?tkami by?a obrona praw narodu i budzenie mi?o?ci ojczyzny, krytyka wad narodowych i okre?lenie obowi?zk�w Polaka.
Po powrocie do Warszawy Edward Stefan Machczy?ski zacz?? przygotowywa? do druku poemat Han-Akmet. Powie?? Kaukaska. Machczy?ski nie poszed? ?ladami Mickiewicza, S?owackiego i Krasi?skiego. Nie pretendowa? do roli przyw�dcy narodu. Tre?? powy?szego poematu opiewa zemst? dzielnego, szlachetnego i kochaj?cego Akmeta, przyw�dcy jednego z koczuj?cych lud�w Kaukazu. Zemsta chana Akmeta dosi?ga beja Mirz? Ag?, kt�ry go zdradzi? i porwa? ukochan? dziewczyn?.
Ten utw�r zosta? wydany w 1857 r. i zosta? bardzo ?yczliwie przyj?ty przez warszawskich recenzent�w i publiczno??. W kr�tkim czasie nak?ad zosta? wyczerpany. W tym samym tomiku co Han � Akmet. Powie?? wschodnia ukaza? si? te? drugi utw�r poety Janczar. Obrazek wschodni. Utw�r nawi?zywa? do niszczenia janczar�w przez muzu?man�w i nawi?zywa? z tw�rczo?ci? Michai?a Lermontowa. W Gazecie Warszawskiej zosta?y r�wnie? opublikowane wiersze: Anio? i Czart i Walka dobrego ze z?em. Bohaterowie Machczy?skiego na zawsze pozostaj? wierni dobru.
Po powrocie z zes?ania Machczy?ski nie podj?? si? pracy zawodowej. W okresie aktywizacji nowej fali patriotycznej na podj?cie pracy nie pozwoli?a mu rodzina. Przegrana Rosji w wojnie krymskiej (1853 � 1856) wzbudzi?a nadziej? oraz d??enia wolno?ciowe Polak�w. Edward Machczy?ski jako polityczny zes?aniec by? w kr?gu zainteresowa? konspiracji. Rodzina nie mog?a uchroni? poety przed dzia?alno?ci? polityczn?. Podczas manifestacji patriotycznych w Warszawie, Machczy?ski zacz?? pracowa? nad owym obszernym poematem Cyganie. Akcja poematu toczy?a si? w Besarabii, kt�r? poeta pozna? wiosn?, w korpusie Aleksandra Ludersa. By?a to jego kraina marze?. Fragmenty tego nowego poematu czyta? rodzinie i kolegom z Cyganerii literackiej. Nie uda?o mu si? uko?czy? utworu w zwi?zku z wybuchem powstania w 1863 r., do kt�rego Machczy?ski przyst?pi? od pierwszego dnia. Zabra? ze sob? do lasu poemat, bo s?dzi?, ?e uda mi si? go uko?czy?. Niestety utw�r zagin?? w czasie powstania.
Po pogrzebie genera?owej Katarzyny Sowi?skiej 11 czerwca 1860 r., Edward Machczy?ski znalaz? si? w nurcie szerokiej dzia?alno?ci konspiracyjnej. Jego pierwsza manifestacj? by?a akcja zorganizowana w Lesznie z okazji trzydziestej rocznicy powstania listopadowego. W latach 1861 � 1862 dzia?a? aktywnie w ruchu politycznym, tworzy? k�?ka spiskowe, nawo?ywa? do demonstracji politycznych i bojkotowania oficjalnych uroczysto?ci. Wobec nowej konspiracji wiosn? 1862 r. zacz??y si? nowe aresztowania i rozstrzeliwania spiskowc�w. Aby przeciwdzia?a? konspiracji rz?d Rosji zacz?? w po?owie stycznia 1863 nadzwyczajny pob�r do wojska (tzw. branka). Prawie 10 tys. m?odych ludzi mia?o by? powo?anych do armii, na kilkunastoletnia s?u?b? i wydalenie z kraju. Komitet Centralny konspiracji nie chcia? dopu?ci? do realizacji branki i zdecydowa? si? na podj?cie walki zbrojnej 22 stycznia 1863 roku. Wydano manifest, kt�ry wezwa? Polak�w do powstania i walki.
W noc wybuchu powstania Machczy?ski uda? si? w mazowieckie lasy w rejon Pu?tuska. Do wiosny zajmowa? si? formowaniem oddzia?�w partyzanckich i agitacj? w?r�d ch?op�w. Propagowa? nadanie bezp?atne ch?opom u?ytkowanej ziemi na w?asno??, a dziedzicom odszkodowanie ze skarbu niepodleg?ej Polski. Od wiosny 1863 Machczy?ski walczy? w partyzanckich oddzia?ach zbrojnych z carsk? policj?. W li?cie do rodziny, w maju donosi?: �W maju, przybywszy do oddzia?u 4-ego, powiatu pu?tuskiego i ostro??ckiego, mia?em udzia? w bitwie znacznej pod Naguszewem (Nagoszewem pod Ostrowem Maz.), kt�ra tylko z Bo?ej woli do?? pomy?lnym zosta?a uwie?czona skutkiem tu los szcz??liwie pokierowa?, gdy? kosynierzy w pomieszaniu, spotkawszy z ty?u nieprzyjaciela, a maj?c go atakuj?cym z przodu, poszli mimo woli przebojem.
Nast?pnie major Jasi?ski obj?? komend? nad tym oddzia?em, z?o?onym z ok. 1300 ludzi, stoczyli?my z wa?niejszych, bitwy 1. pod Dr??d?ew? (Dr??d?ewem), 2. pod Zambrowem, obie do?? pomy?lnie.
Pod Dr??d?ew? przyszli?my na pomoc Tr?bczy?skiemu, obsaczonemu na K?pie, kt�ry trzy dni by? atakowany.
Tutaj zbyteczn? by?a nasza ostro?no??, w pozostawieniu od strony Pu?tuska po?owy oddzia?u (600 ludzi) z kapitanem D?bkowskim dla przeci?cia Moskalom posi?k�w, w ludziach i amunicji do?? by?o cz??? kawalerii tam ustawi?, a lepiej by?o lewe skrzyd?o zaj?? i tam czeka? rejterady nieprzyjaciela, kt�ra by?a przewidzian?.
Po 5-cio godzinnym ogniu, Moskale tym punktem rejterowali utopiwszy� nawet jedno dzia?o. Wojsko nasze mia?o i?? ochot? na� �Urra�. Kosynierzy, chwytaj?c za kosy zapalone snopy, chcieli i?? do ataku; ale komenda zwr�ci?a ich do R�?ana, gdzie mia? by? nieprzyjaciel�.
Nast?pnie w lipcu 1863 Machczy?ski znalaz? si? w si?ach pu?kownika Wawra.
�Oddzia? nasz po??czy? si? z pu?kownikiem Wawrem, przyj?ta by?a straszna, a krwawa i nieszcz??liwa bitwa pod Wrz?snikiem (14 lipca pod Rze?nikiem), kt�ra sko?czy?a si? rozproszeniem cz??ci oddzia?�w i rozproszeniem ludzi; bezbronnych Moskale i kozacy, id?c ?a?cuchem, nie bior?c do niewoli mordowali.
W trakcie tego, zebrawszy nieco ochotnik�w, wyratowa?em 30 rannych, a opatrzywszy ich z?o?y?em, z?o?y?em w pobliskiej wsi Koz?owie, maj?tku pani Wi?niewskiej, sk?d ich przeniesiono do zator�.
Nast?pnie Machczy?ski zgromadzi? na w?asn? r?k? do stu ochotnik�w, przeszed? z nimi tyralier? moskiewsk? (tu zabili pod nim konia, a zdoby? dwa kozackie i bro?) i przedosta? si? przez Bug. Poeta pisa?:
�Tam przyjmowa?em: garn?cych si? do oddzia?u ochotnik�w, na kt�rych tymczasowe ukrycie wybra?em lesiste i bagniste pobrze?e Bugu; gdy? ludno?? tamtejsza, przera?ona wie?ci? o pora?ce tak silnych oddzia?�w nie chcia?a przyjmowa? w domu partyzant�w, boj?c si? aby Moskale, dowiedziawszy si? o ukrytych, nie zrabowali i nie spalili wsi.
Cztery tygodnie przeto, bez ?adnej pomocy i wie?ci o innych oddzia?ach, manewrowa?em, maj?c przed sob? i za sob? nieprzyjaciela.
M�j ma?y oddzia?, ze 125 zbrojnych w sztucery i dubelt�wki, o kt�re si? postara?em, z?o?ony z ludzi wyborowych i ros?ych; (po cz??ci gajowi, Litwini i z wojska rosyjskiego) wymustrowa?em i s?u?by wyuczy?em. Po czym otrzyma?em podzi?kowanie i polecenie majora Jasi?skiego, jako dow�dcy powiatowego, przez oficera Kr�likowskiego, abym wyruszy? nad Narew, do wsi Gr?dk�w, gdzie si? sformuje oddzia?.
Wyruszy?em zaraz, lecz w Gr?dowie dowiedzia?em si?, ?e dnia poprzedniego by?o tam 40 partyzant�w, kot?y i ob�z; ale Moskale wpadli, partyzant�w rozproszyli, ob�z i furyera K?dzierzawskiego zabrali. Pozostawiony sam, poszed?em w br�d przez Narew, stan?wszy w K?pie, mi?dzy D?b?dzem, a Brzuz?, by?em w przykrym po?o?eniu, gdy? w?asne pieni?dze przez te kilka tygodni na ludzi wyda?em, a dostawy ?adnej. (Raz z m. R�?ana kilkaset funt�w chleba, troch? kaszy i s?oniny. Zasi?ek na dni par?�).
Tymczasem przyby? major Jasi?ski i zda?em mu m�j oddzia?. Ca?o?? si? Jasi?skiego i Wawra wynosi?a pierwej do 3000 ludzi; obecnie major Jasi?ski sta? na czele tylko 300, w sk?ad kt�rych wchodzi? przy??czony m�j oddzia?, ze 125 z?o?ony, a tak krwawo zebrany.
W tym stanie si? przyj?t? by?a Magnuszewska bitwa (12 sierpnia), kt�ra zada?a ostatni cios temu nieszcz??liwemu oddzia?owi. Przy bronieniu przeprawy nad Narew, moi strzelcy (gajowi, Litwini itd.) zza Buga, dzielnie si? stawili, Niestety! pod przewa?n? si?? nieprzyjacielsk?, mn�stwo zgin??o! (Ze 125 pozosta?o 30). Zgin?? Karoli, zgin?? D?bkowski, a mnie ze zranion? nog? i siln? dzia?ow? kontuzj? w g?ow? i prawe rami?, przeniesiono do szpitala w Glinkach, maj?tek ksi???t Woronieckich, gdzie sze?? tygodni bez duszy przele?a?em�.
Po ozdrowieniu i odzyskaniu si?, Machczy?ski ponownie wst?pi? do swojego oddzia?u, sformowanego przez Lasockiego (Duboisa). Rozkazem dziennym Machczy?ski zosta? mianowany szefem sztabu. Zajmowa? si? musztr?. Jego oddzia? walczy? pod Myszy?cem wsp�lnie z oddzia?ami Rymarzewskiego, Nowickiego i kawaleri? Ziembi?skiego. Partyzanci ponie?li kl?sk?. Si?y Lasockiego cofn??y si? pod Por?b? nad Bugiem � odby?a si? tu zaciek?a sze?ciogodzinna walka. Partyzanci odnie?li du?e straty, a Machczy?ski by? ci??ko ranny. Przewieziono go na kuracj? za prusk? granic?. Kiedy wr�ci? do zdrowia podobnie jak wi?kszo?? partyzant�w uda? si? na emigracj?, do Francji.
Jeszcze przed zako?czeniem powstania znalaz? si? we Francji, w Pary?u. Tu zosta? przyj?ty bardzo ?yczliwie. W imieniu w?adz powsta?czych Rz?du Narodowego wr?czono mu akt uznania za waleczno?? i wytrwa?? prac?, Komisja do spraw weryfikacji odznacze? wojskowych przyzna?a mu stopie? kapitana.
P?occzanin Machczy?ski by? jednak got�w na powr�t do kraju, we Francji przebywa? do roku 1866, obracaj?c si? w kr?gu aktywnych dzia?aczy emigracyjnych. W 1866 roku W?ochy przyst?pi?y do wojny austriacko � pruskiej po stronie Prus. Gdy zrodzi?a si? my?l tworzenia legionu, walcz?cego u boku W?och�w, Machczy?ski zdecydowa? si? wzi?? w tym wydarzeniu udzia?. Uda? si? przez Alpy do Turynu, do Legii Cudzoziemskiej, organizowanej przez genera?a W. Poni?skiego. Gdy przyby? do Turynu i prze?ledzi? problemy tworzenia legionu polskiego ogarn??o go zw?tpienie.
�Id?c przez Alpy, wy?adowa?em sobie kieszenie ob?okami� Chmury pode mn? i chmury nade mn?, ale i w Turynie nie lepiej.
Legia Cudzoziemska z W?gr�w i innych nacji z?o?ona, nie ma przed sob? przysz?o?ci polskiej. Wprawdzie, genera? Polak ma najzacniejsze ch?ci; - nie on te? winien, ?e nie us?yszymy w niej komendy:
Marsz, marsz � z ziemi w?oskiej do polskiej�
Zatem - nie ma tu co robi?�.
Po powrocie do Pary?a Machczy?ski zaanga?owa? si? w Zjednoczenie Emigracji Polskiej. Po pewnym czasie Machczy?ski zdecydowa? si? powr�ci? do Warszawy. Odby?o si? to p�?n? jesieni? 1867 roku. W�wczas powa?nie chorowa? i liczy? 31 lat. Kuracj? jego zdrowia zajmowa?a si? matka i lekarze. Po p�?rocznej abstynencji w ?yciu publicznym, zdecydowa? si? na prac? zawodow?. Po staraniach rodziny, Machczy?ski sta? si? urz?dnikiem w rz?dzie gubernialnym. Utrzymywa? kontakty z dawnymi kolegami broni, wraca? do wspomnie? kaukaskich, partyzantki 1863 roku oraz emigracji.
Jego stan zdrowia pogarsza? si?, a sam Machczy?ski by? ?wiadom zbli?aj?cej si? ?mierci. Od 1870 roku zacz?? si? izolowa? od kontakt�w z lud?mi. Zmar? 23 stycznia (4 lutego) 1873 roku, nie za?o?y? rodziny. Pochowany zosta? w Warszawie na Pow?zkach.
Jego krewnym by? J�zef Machczy?ski urodzony 1825 roku, by? synem obywatela rozleg?ych w?o?ci na Wo?yniu. Jako 18 latek pod przymusem s?u?y? w wojsku rosyjskim, odby? kampanie w?giersk? i tureck?. Posiada? stopie? rotmistrza u?an�w. Gdy mia? 32 lata po?lubi? J�zef? Regulsk?. Jako Polak stan?? do walki w roku 1863, darowa? grunta w?o?cianom swej wioski. Bi? si? pod Salich? i uzyska? stopie? majora. Po powstaniu znalaz? si? za granic?, gdzie ci??ko zarabia? na chleb, powr�ci? w 1865 do Galicji. W 1867 zmar?. Pochowany na cmentarzu we Lwowie.
Jak wygl?da? Edward Stefan Machczy?ski? Ci??ko dzisiaj o jego fotografi?, by? mo?e by? podobny do swojego brata Konrada, kt�rego fotografia zosta?a wykonana 10.07.1868 r. Poni?ej Konrad Machczy?ski z grup? os�b w Kissingen 1868 � dokument ikonograficzny.
�1. Karol Ch?apowski, 2. O?y?ski, 3. Konrad Machczy?ski, 4. Hipolit Cegielski, 5. Arnd, 6. Antoni Hablewski, 7. Pani Arndt, 8. Stablewska, 9. Wiktor, 10. Grzybowski, 11. R. v. Hoppen, 12. Chos?owski.
W dniu 22 stycznia 2013 r. b?dziemy obchodzi? 150 rocznic? wybuchy powstania styczniowego. Zrywu narodowo?ciowego naszych przodk�w. Kapitan Edward Stefan Machczy?ski � p?occzanin, poeta romantyk, odda? powstaniu sw�j dorobek, serce i zdrowie. Chcia?, aby Polacy ?yli w wolnym kraju, gdzie ch?opi mieli otrzyma? ziemi? na w?asno??.
Pawe? Wasiak, Tychowo w pow. bia?ogardzkim, 20.01.2013 r.
�
Przypisy:
- do opracowania
tej noty wykorzystano obszerne fragmenty z artyku?u pana Andrzeja Chodubskiego,
pt.: �Edward Stefan Machczy?ski (1836 � 1873) � p?occzanin, zapomniany poeta
kaukaski, powstaniec 1863 roku�. Notatki P?ockie 29/1-2-118-119, 9-16. 1984.
- Krechowiecki
Adam, �Konrad Machczy?ski�, 1912.
- Piotr
Ga?kowski, �Genealogia Ziemia?stwa ziemi dobrzy?skiej XIX � XX wieku�, 1997.
- Jerzy
?empicki, �Herbarz Mazowiecki�.
- ASC parafii w
P?ocku.
- Informacja i
metryki pana Piotra Romanowskiego zam. w Skrwilnie.
- http://www.polona.pl/dlibra/doccontent?id=14776&from=FBC
- http://www.szpejankowski.eu/index.php/pl/rodziny-ziemi-dobrzyskiej/123.html
- Tomasz
S?awi?ski, � O pocz?tkach Do??g�w notat dwoje�. Heraldyka � i okolice 2002.
- ASC parafii w
Rogowie.
- http://www.genealogia.okiem.pl
- Stanis?aw Kunikowski, �Materia?y do dziej�w rezydencji
w Polsce: Ziemia dobrzy?ska� � Tom 2, Cze?? 4, 2007.